Αναζήτηση στην κοινότητα

H αύξηση θερμοκρασίας στην λίμνη Τανγκανίκα είναι πρωτοφανής τον 20ο αιώνα Τα νερά στην επιφάνεια της λίμνης Τανγκανίκα είναι σήμερα θερμότερα από οποιαδήποτε άλλη φορά τα τελευταία 1500 χρόνια, όπως έδειξαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα σε έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Geoscience. Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα οδηγεί σε μείωση της παραγωγικότητας της λίμνης, η οποία αποτελεί την δεύτερη μεγαλύτερη πηγή αλιείας στην ενδοχώρα της Αφρικής. "Οι άνθρωποι σε όλη τη νότια και κεντρική Αφρική εξαρτώνται από τα ψάρια της λίμνης Τανγκανίκα, η οποία είναι γι’αυτούς μια ζωτικής σημασίας πηγή πρωτεΐνης», αναφέρει μελέτη του Andrew S. Cohen, ενός καθηγητή του Πανεπιστημίου της Αριζόνα. Αυτή η πηγή απειλείται από την πρωτοφανή αύξηση της θερμοκρασίας της λίμνης από τα τέλη του 19ου αιώνα και την συνακόλουθη απώλεια της παραγωγικότητάς της." Πρόκειται για την πρώτη λεπτομερή καταγραφή της θερμοκρασίας και των επιπτώσεών της για ένα τροπικό αφρικανικό οικοσύστημα, που επιτρέπει στους επιστήμονες να συγκρίνουν τα τελευταία 100 με τα προηγούμενα 1.400 χρόνια, δήλωσε ο Cohen. Οι ερευνητές αποδίδουν την αυξημένη θερμοκρασία της λίμνης κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα σε ανθρώπινες ενέργειες που προκάλεσαν γενικότερα την υπερθέρμανση του πλανήτη. "Έχουμε ένα παγκόσμιο φαινόμενο το οποίο καταστρέφει κάτι που έχει τεράστιο αντίκτυπο στους ανθρώπους που ζουν στην περιοχή και στα ζώα που ζουν στη λίμνη», αναφέρει ο Cohen. Η ετήσια ποσότητα αλιευμάτων στη λίμνη Τανγκανίκα εκτιμάται σε περίπου 198.000 τόνους ανά έτος, 20 φορές μεγαλύτερη από την εμπορική αλιεία στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών στις ΗΠΑ. Τα έθνη του Μπουρούντι, της Τανζανίας, της Ζάμπια και της Λαϊκής Δημοκρατία του Κονγκό βρίσκονται στα σύνορα της λίμνης, η οποία είναι η μεγαλύτερη και η δεύτερη βαθύτερη στον κόσμο. Η αυξημένη θερμοκρασία δημιουργεί προβλήματα σε περίπου 10 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στην περιοχή της λίμνης και εξαρτώνται από αυτήν για την τροφή τους, καθώς οι ερευνητές βρήκαν αρνητική συσχέτιση μεταξύ της βιολογικής παραγωγικότητας της λίμνης και των επιφανειακών θερμοκρασιών τα τελευταία 1500 χρόνια. Τα νερά στην επιφάνεια της λίμνης Τανγκανίκα είναι βιολογικά το πιο παραγωγικό τμήμα της λίμνης. Για 1.400 χρόνια πριν από το 1900, αυτά τα ύδατα δεν ήταν θερμότερα από 24,3° C. Από το 1900 τα επιφανειακά ύδατα της λίμνης έγιναν θερμότερα κατά 1,7° C, φθάνοντας τους 26° C το 2003 που είναι και η χρονολογία της τελευταίας μέτρησης. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πυρήνες ιζημάτων από το πυθμένα της λίμνης για να ανασυγκροτήσουν τα τελευταία 1.500 χρόνια της ιστορίας της λίμνης. Οι επιστήμονες ανέλυσαν τις χημικές ουσίες που παράγονται από μικρόβια και αποτυπώνονται στα ιζήματα, για να αναπαραστήσουν το παρελθόν της θερμοκρασίας και της παραγωγικότητας της λίμνης. Επειδή τα ιζήματα κατακάθονται στη λίμνη σε ετήσια στρώματα, οι πυρήνες τους παρέχουν λεπτομερή καταγραφή του παρελθόντος της θερμοκρασίας και της παραγωγικότητας της λίμνης Τανγκανίκα. Η καταγραφή της θερμοκρασίας της λίμνης κατά τον 20ο αιώνα η οποία έχει γίνει με επιστημονικά όργανα, συμφωνεί με τη θερμοκρασία που προκύπτει από αναλύσεις του πυρήνα αυτών των ιζημάτων. Η λίμνη Τανγκανίκα και άλλες παρόμοιες τροπικές λίμνες χωρίζονται σε δύο γενικά επίπεδα. Τα περισσότερα από τα ψάρια και οι περισσότεροι οργανισμοί, ζουν στα ανώτερα περίπου 100 μέτρα της λίμνης. Σε βάθη κάτω από αυτό το επίπεδο, τα νερά της λίμνης περιέχουν όλο και λιγότερο οξυγόνο. Κάτω από τα 200 μέτρα, το νερό της λίμνης αν και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, δεν έχει οξυγόνο και τα ψάρια δεν μπορούν να ζήσουν εκεί. Κατά τη διάρκεια της εποχής των αυξημένων ανέμων στην περιοχή, τα επιφανειακά ύδατα της λίμνης αποκτούν μεγάλη κινητικότητα, με αποτέλεσμα να αναμειγνύονται κάποια από τα βαθύτερα τμήματα με τα ανώτερα στρώματα. Αυτή η ανάμειξη που γίνεται σε ετήσια βάση τροφοδοτεί το τροφικό πλέγμα με θρεπτικές ουσίες και οδηγεί τον κύκλο της παραγωγικότητας της λίμνης, όπως αναφέρει ο Cohen. Ωστόσο, καθώς η λίμνη Τανγκανίκα ζεσταίνεται τα νερά στο ανώτατο τμήμα της λίμνης αποκτούν μικρότερη πυκνότητα. Ως εκ τούτου, απαιτούνται πιο δυνατοί άνεμοι για να μετακινηθούν τα νερά της λίμνης και να αναμειχθούν τα βαθύτερα νερά με το ανώτερο στρώμα. Έτσι, τα ανώτερα στρώματα της λίμνης γίνονται όλο και πιο φτωχά σε θρεπτικά συστατικά, μειώνοντας την παραγωγικότητας της λίμνης. Επιπλέον, το θερμότερο νερό περιέχει μικρότερα ποσοστά διαλυμένου οξυγόνου, μειώνοντας έτσι την ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος για ορισμένα είδη ψαριών. Άλλες λίμνες στην Αφρική παρουσιάζουν παρόμοια αποτελέσματα με αυτά που οι ερευνητές βρήκαν στη λίμνη Τανγκανίκα όπως το ίδιο συμβαίνει και σε λίμνες που βρίσκονται σε πιο εύκρατα κλίματα. Συγκεκριμένα, ολοένα και περισσότερο οι λίμνες στις ΗΠΑ ζεσταίνονται και παρουσιάζουν φαινόμενα σαν αυτά των αφρικάνικων λιμνών. Οι επιστήμονες σε σχέση με την παραπάνω μελέτη αναφέρουν ότι είναι πολλά αυτά που μπορούμε να μάθουμε για το μέλλον του πλανήτη, απλά κοιτώντας την εξέλιξη των λιμνών μέσα στον χρόνο! Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Tierney, JE, MT Mayes, N Meyer, C Johnson, PW Swarzenski, AS Cohen and JM Russell (2010) "Late-twentieth-century warming in Lake Tanganyika unprecedented since AD 500." Nature Geoscience, doi:10.1038/ngeo865