Ζωοτόκα Ψαρια

[GupTeam]

Ζωοτόκα Ψάρια
του ch_kyriakos

 

Ευρέως γνωστά στους ενυδρειακούς κύκλους είναι τα "ζωοτόκα" ψάρια της τάξεως Cyprinodontiformes όπου και διαχωρίζονται σε 4 βασικές οικογένειες ενυδρειακού ενδιαφέροντος.

Οικογένεια Poeciliidae
Οικογένεια Anablepidae
Οικογένεια Goodeidae
Οικογένεια Rivulidae

Στο παρόν θέμα θα αναφερθούμε στα ψάρια της οικογένειας Poeciliidae που περιέχει συνολικά 30 γένη και περί τα 290 είδη μια που σε αυτή συναντάμε τα ποιο κοινά διαδεδομένα ψάρια που φιλοξενούνται σε ενυδρεία παγκοσμίως.

Τα ζωοτόκα της οικογένειας Poeciliidae προέρχονται αποκλειστικά από την αμερικανική ήπειρο, ξεκινώντας από τις νότιες περιοχές των ΗΠΑ, το Μεξικό, την Καραϊβική μέχρι την Αργεντινή, αλλά τα πιο πολλά ζουν στην κεντρική Αμερική και τις Αντίλλες. Έπειτα από μερικές δεκαετίες εμφανίστηκαν κάποια ήδη διασταυρωμένα σε νερά της Ασίας και της Αυστραλίας. Στην Ευρώπη ξεκίνησαν την εμφάνιση τους από το 1890 και μετά, ενώ από το 1960 και μετά άρχισαν οι εισαγωγές και ποιο σπάνιων ειδών από ζωοτόκα ψάρια.

Παρακάτω λοιπόν, θα εξηγήσουμε την ερώτηση που λογικά έχουν όλοι οι νεοεισερχόμενοι στο χόμπι του ενυδρείου και κατ' επέκταση στους ενυδρειακούς κύκλους "τι είναι τα ζωοτόκα ψάρια;" Για να μην χάνουμε χρόνο λοιπόν ας μπούμε στο θέμα.

Τι είναι λοιπόν τα ζωοτόκα ψάρια;
Θεωρητικά Ζωοτόκα ψάρια ονομάζουμε τα ψάρια που γεννούν ζωντανό γόνο αντί αυτών που γεννούν αυγά. Εδώ όμως θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε τον όρο “ζωοτοκία” ο οποίος αναφέρεται στο πρότυπο αναπαραγωγής των Θηλαστικών όπου στην ουσία τα έμβρυα βρίσκονται μέσα στην κοιλία του ψαριού και διατρέφονται απ’ ευθείας από την μητέρα. Ο σωστός όρος λοιπόν για αυτά τα ψάρια είναι “ωοζωοτόκα” αφού τα έμβρυα ναι μεν βρίσκονται εντός της μητέρας αλλά μέσα στα αυγά τους όπου και διατρέφονται από την λέκιθο του κάθε αυγού και όχι απ’ ευθείας από την μητέρα. Έτσι λοιπόν η θηλυκή κρατά τα αυγά στο εσωτερικό του σώματος της και τα αυγά εκκολάπτονται εκεί. Στην συνέχεια και όταν πλέον το έμβρυο ολοκληρωθεί βγαίνει από το αυγό και η μητέρα πλέον γεννά ζωντανό το μικρό της.
Ο λόγος που τα αυγά μένουν στην κοιλιά της μητέρας, είναι για προστασία αυτών έτσι ώστε να μην κινδυνεύουν από τους υπόλοιπους συγκατοίκους του ενυδρείου.
Εν συνεχεία καθώς γεννιούνται-βγαίνουν τα νέα ψαράκια από την κοιλιά της μητέρας στο νερό του ενυδρείου, έχουν την δυνατότητα να κολυμπούν κατευθείαν ( free - swimming) , να τρέφονται μόνα τους και στην ουσία να ανεξαρτητοποιούνται αμέσως.

Η διαδικασία γονιμοποίησης διαφέρει από τα υπόλοιπα ψάρια. Δηλαδή, το αρσενικό μέσω του γονοποδίου πτερυγίου το οποίο είναι στην ουσία το διαφοροποιημένο (μεταμορφωμένο) εδρικό πτερύγιο (anal fin) εναποθέτει το σπέρμα του στην έδρα, τον πόρο δηλαδή που βρίσκετε πίσω ακριβός από το εδρικό πτερύγιο του θηλυκού που αποτελεί ουσιαστικά την κοινή έξοδο (και είσοδο) του πεπτικού και ουρογενοποιητικού συστήματος του ψαριού .
Η αρχική γονιμοποίηση γίνετε σε 20 μέρες, όμως το υγρό αυτό μπορεί να γονιμοποιήσει περισσότερες από μια φορές.
Αυτό σημαίνει πως το θηλυκό μπορεί να έχει μία γέννα σήμερα και μετά από μερικές μέρες να δούμε ξανά νέα ψαράκια.
Η διαφορά με τα ωοτόκα ψάρια είναι πως τα θηλυκά γεννούν τα αυγά και τα αρσενικά φροντίζουν στην επώαση των αυγών.
Το παράδοξο στα ζωοτόκα είναι πως στην πλειοψηφία ενώ η μητέρα προστατεύει τα μικρά όσο είναι στην κοιλιά όπως προείπαμε, αφού τα γεννήσει μπορεί να τα φάει. Συνήθως αυτό συμβαίνει από αμάθεια των νέων γονιών . Μετά από μερικές γέννες όπου η θηλυκή αποκτά πλέον εμπειρία το φαινόμενο εξαλείφεται χωρίς όμως αυτό να είναι ο κανόνας.
Κοινώς ισχύει πως η φύση έχει μεριμνήσει για όλα και εν μέρει η ρήση του λαού ‘’Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό’’. Οπότε καλό είναι να υπάρχουν στο ενυδρείο μας κρυψώνες και φυτά επιφανείας έτσι ώστε να καταφέρουν να περάσουν τον δρόμο της επιβίωσης όσα περισσότερα μπορέσουν.

Τρόποι Διαχωρισμού Αρσενικού-Θηλυκού.
Οι τρόποι με τους οποίους ξεχωρίζουμε το φύλο μεταξύ αρσενικού και θηλυκού είναι :
α) το γονοπόδιο πτερύγιο που προαναφέραμε και υπάρχει στο αρσενικό.
β) τα θηλυκά είναι ποιο μεγάλα από τα αρσενικά.
γ) τα αρσενικά στην πλειοψηφία τους έχουν ποιο καθαρά – ζωντανά χρώματα.
δ) το θηλυκό κατά την περίοδο αναπαραγωγής αναπτύσσει μια χαρακτηριστική μαύρη τριγωνική περιοχή στην κοιλία του.

Λόγοι επιλογής ζωοτόκων ψαριών
Οι λόγοι για τους οποίους προτείνονται τα ζωοτόκα ψάρια σε νεοεισερχόμενους στο χόμπι, είναι
α) γιατί τα ζωοτόκα ψάρια ζουν σε ποιο σκληρό – αλκαλικό νερό, κοινό με αυτό της βρύσης μας άρα δεν απαιτούνται ιδιαίτερες επεξεργασίες του νερού για το μαλάκωμα του, από άλλα ποιο ευαίσθητα ψάρια που ζουν σε ποιο μαλακό – όξινο νερό, άρα και η συντήρηση τους απαιτεί περισσότερη εμπειρία και γνώσεις. Εδώ να τονίσουμε πως η πλειοψηφία των ζωοτόκων προτιμούν το ph του νερού από 7 έως 8.2 και θερμοκρασίες από 18 έως 28 βαθμούς.
β) δεν υπάρχουν μεγάλες διατροφικές απαιτήσεις και
γ) για τον ενθουσιασμό της εύκολης γέννας των τόσο ιδιαίτερων ψαριών, όπου ο νεοεισερχόμενος και μη , σίγουρα θα ενθουσιαστεί και σίγουρα θα το αγαπήσει.

Κοινωνικές Συμπεριφορές:
Τα ζωοτόκα σε γενικές γραμμές δεν είναι επιθετικά και καλό είναι να διατηρούνται σε ενυδρεία με άλλα ζωοτόκα ψάρια παρόμοιων απαιτήσεων. Φυσικά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην επιλογή των ειδών για να αποφύγουμε πιθανών υβριδισμούς μεταξύ τους. Κάποιοι διατηρούν ζωοτόκα ψάρια και σε κοινωνικά ενυδρεία αλλά καλό θα είναι αυτό να αποφεύγετε.

Είναι καλό να βρίσκονται σε ομάδες άνω των τεσσάρων ατόμων για να μπορέσουμε να δούμε κανονικές συμπεριφορές κοπαδόψαρων και σε αναλογία (1/3) ένα αρσενικό, τρία θηλυκά και αυτό γιατί τα αρσενικά κυνηγούν συνέχεια την γονιμοποίηση, οπότε μικρότερη αναλογία σε θηλυκά ίσως φέρει κάποια απώλεια θηλυκού λόγω της κούρασης του από το συνεχιζόμενο κυνήγι του αρσενικού.

Απαιτήσεις ενυδρείου:
Αρχικά πρέπει να καταλάβουμε ή όπως ήδη έχουμε καταλάβει, πως από τη στιγμή που μιλάμε για ζωοτόκα παράλληλα πρέπει να έχουμε στο νου μας πως πολύ σύντομα ο πληθυσμός του ενυδρείου μας θα αυξηθεί σημαντικά και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οπότε θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πως αν έχουμε μικρό σε λίτρα ενυδρείο, θα βρεθούμε εν ριπή οφθαλμού αντιμέτωποι με ιχθυοφόρτιση, αυξήσεις επιπέδων αμμωνίας ή νιτρωδών και ίσως βρεθούμε αντιμέτωποι με απώλειες. Όλα τα παραπάνω συνεπάγονται πως η εισαγωγή ζωοτόκων θα πρέπει να είναι σε ενυδρεία άνω των 60 καθαρών λίτρων και ανάλογα με το είδος που θα επιλέξουμε, διότι υπάρχουν είδη όπως για παράδειγμα οι Xiphophorus helleri (Swordtails), που χρειάζονται ενυδρείο άνω των 100 λίτρων.
Παρακάτω θα αναφερθούμε σε ψαροσυνθέσεις, στα ποιο κοινά λίτρα όπου ξεκινά ένας αρχάριος 60-80-100-120.

Διακόσμηση ενυδρείου:
Σε ότι έχει να κάνει με την διακόσμηση, γενικά δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις . Στα περισσότερα είδη της οικογένειας, αρέσουν τα πυκνοφυτεμένα ενυδρεία, αρέσει η δυνατή ροή του φίλτρου αλλά χρειάζονται και σημεία στο ενυδρείο με χαμηλή ροή ώστε να ξεκουράζονται. Σε ενυδρεία αναπαραγωγής προτείνεται η ύπαρξη αρκετών φυτών επιφανείας, ώστε να κρύβονται τα νεογέννητα ψάρια πχ. κερατόφυλλο, moss.
Επίσης πρέπει τα ανοίγματα εισαγωγής του φίλτρου να είναι μικρά ή να τοποθετηθεί τούλι για να μην ρουφήξει τα νεογέννητα.
Αξίζει να αναφερθούμε πως για τα είδη των ζωοτόκων, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στα επίπεδα αμμωνίας (δεν αναφερόμαστε σε καμία περίπτωση για άστρωτα φίλτρα - ενυδρεία) όπως πχ. σε αλλαγή φυτών στο ενυδρείο ή κατά την εισαγωγή νέων φυτών, να είμαστε πολύ προσεχτικοί να μην ανακατεύουμε τον βυθό, με συνέπεια την αύξηση του επιπέδου της αμμωνίας, διότι είναι υπερευαίσθητα σε αυτή. Όπως επίσης πρέπει να αποφεύγεται η χρήση υλικών που μειώνουν το PH στο ενυδρείο, όπως ξύλα και ξερά φύλλα.

Διατροφή:
Λίγο πολύ οι διατροφικές συνήθειες των ζωοτόκων που αναφερόμαστε είναι οι ίδιες, οπότε δεν θα αναφερθούμε σε κάθε ένα είδος ξεχωριστά.
Η διατροφή τους στη φύση είναι κυρίως με σκουλήκια, έντομα, φυτικά κατάλοιπα.
Στο ενυδρείο μας είναι παμφάγα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να παρέχουμε μία σχετική ποικιλία εκτός από τις αποξηραμένες τροφές (flakes). Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε φυτικές τροφές όπως σπιρουλινα, προνύμφες κουνουπιών, bloodworms και άλλα, για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό τους σύστημα και την σωστή τους ανάπτυξη. Για τα νεογέννητα υπάρχουν ειδικές τροφές στο εμπόριο, όμως το ιδανικότερο για την καλύτερη ανάπτυξη και υγείας τους, είναι η αρτέμια.

Μέγιστη ηλικία ζωοτόκων:
Μία μέση ηλικία για τα ζωοτόκα ψάρια θα μπορούσε να προσδιοριστεί από 3 έως 5 χρόνια, ανάλογα με το είδος τις συνθήκες που τους παρέχουμε και τη διατροφή τους.

Αναφορικά τα ποιο διαδεδομένα μέλη της οικογένειας Poeciliidae, είναι τα Poecilia reticulata (guppies) , Poecilia wingei (endlers), Poecilia sphenops (mollies) , Poecilia velifera (Sailfin molly) , Xiphophorus maculatus (platy) , Xiphophorus helleri (Swordtails) και Gambusia affinis (Κουνουπόψαρο).

Poecilia reticulata (Guppies)

Poecilia wingei (endlers)

Poecilia sphenops ( Black Molly)

Poecilia velifera (Sailfin molly)

Xiphophorus maculatus (Platy)

Xiphophorus helleri (Swordtails)

Gambusia affinis (Κουνουπόψαρο)

 

Προτάσεις ψαροσύνθεσης:

60 λίτρα
Για τα 60 λίτρα μπορούμε να έχουμε μέχρι:
ένα (1) χαρέμι από Poecilia reticulata (Guppie)
(στα οποία λίτρα θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί λόγω μελλοντικής ιχυοφόρτισης).
80 λίτρα
Για τα 80 λίτρα μπορούμε να έχουμε πάλι:
ένα (1) χαρέμι Poecilia reticulata (Guppie) αλλά μπορούμε να είμαστε λίγο ποιο ανεκτικοί στα μικρά που θα γεννηθούν, απ’ ότι στα 60 λίτρα.
καθώς και μερικά ενήλικα ασπόνδυλα όπως σαλιγκάρια και γαρίδες.
100 λίτρα
Για τα 100 λίτρα μπορούμε να κάνουμε έναν συνδυασμό από:
ένα (1) χαρέμι Poecilia reticulata (Guppie) και
ένα (1) χαρέμι Xiphophorus maculatus (platies)
καθώς και μερικές ενήλικες γαρίδες red cherry η amano.
120 λίτρα
Για τα 120 λίτρα μπορούμε να έχουμε ένα συνδυασμό από:
ένα (1) χαρέμι Poecilia reticulata (Guppie),
ένα (1) χαρέμι Poecilia sphenops (mollies),
γαρίδες red cherry και μερικά σαλιγκάρια της επιλογής μας.

Επίσης θα μπορούσαμε να έχουμε 1 χαρέμι από Poecilia reticulata (Guppie) και ένα χαρέμι Xiphophorus helleri (Swordtails), ενήλικες γαρίδες red cherry η amano και μερικά σαλιγκάρια της επιλογής μας
Στα 120 λίτρα είμαστε σαφώς ποιο άνετα σε ότι έχει να κάνει με είδη και πληθυσμό.

Εδώ να τονίσουμε πως για τα 100 και 120 λίτρα οι συνδυασμοί είναι αρκετοί που μπορούμε να κάνουμε, όμως αυτό είναι θέμα επιλογής του καθενός μας.
Αναφέρουμε τις ποιο κοινές συνθέσεις που προτιμούν οι περισσότεροι από εμάς.

Προσοχή!!!
Καλό είναι και πρέπει να αποφύγουμε είδη τα οποία υβριδίζουν μεταξύ τους.
Οι πιο κοινά αναφερόμενες διασταυρώσεις είναι οι παρακάτω:

• Guppy με Endler
• Platy με Swordtail
• Molly με άλλα είδη mollys
• Swortdtail με άλλα είδη Swordtail
• Platy με άλλα είδη Platy

Γενικότερα αν τα ψάρια είναι του ιδίου γένους, μπορούν να διασταυρωθούν.
Υπάρχουν μαρτυρίες από χομπίστες σε Ελλάδα και εξωτερικό για διασταυρώσεις και δημιουργία υβριδίων από, guppies (κυρίως funcy guppies) με mollies, και σπανιότερα swordtail με molly (διαφορετικά γένη εν τούτης!!!!)

Εδώ κάπου τελειώνει το άρθρο μας. Ελπίζουμε να βοηθήσει όλους όσους ξεκινούν τώρα τον δρόμο για τον μαγικό κόσμο του ενυδρείου και των Ζωοτόκων ψαριών, αλλά και όλους όσους δεν ήξεραν κάτι από τα παραπάνω.
Αφήστε την φαντασία σας ελεύθερη, κάντε ασφαλείς επιλογές για εσάς αλλά περισσότερο για τις ζωές που έχετε μέσα στον δικό σας υδροβιότοπο και καθίστε αναπαυτικά στον καναπέ σας απολαμβάνοντας το νέο σας ενυδρείο!!!

Πηγές:
http://www.tsamisaqu...ish/zootoka.htm
http://animal-world....livebearers.htm
http://www.fishlore....livebearers.htm
http://www.aquaticco...com/livebearer/
http://freshaquarium...bearingfish.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page
http://www.fishbase.org/search.php

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα πλαίσια των εργασιών της GupTeam από τον Κυριάκο Χούμπλια με την υποστήριξη του ebenos.