Θερμαντικά Σώματα

[Aquazone Team]

Θερμαντικά Σώματα
Τύποι - Επιλογή - Τοποθέτηση
του Νικολάου Καρβούνη

Εν αντιθέσει με τα όντα που ο οργανισμός ρυθμίζει την θερμοκρασία του αίματος, τα ψάρια έχουν «ψυχρό αίμα», δηλαδή αποκτούν την θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Επομένως η χρήση ενός θερμαντικού σώματος μέσα στο ενυδρείο για να διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία κρίνεται απαραίτητη .

Υπάρχουν κατηγορίες ψαριών, όπου στο φυσικό τους περιβάλλον η θερμοκρασία είναι χαμηλή, οπότε και στο ενυδρείο μας, θα πρέπει να πετύχουμε κάτι ανάλογο. Θαλασσινά ψάρια ή χρυσόψαρα, koi κλπ ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία.
Είναι βασικό να διατηρούμε την θερμοκρασία στα επιθυμητά, για τα ψάρια, επίπεδα, μιας και έτσι μπορούμε να προλάβουμε έναν μεγάλο αριθμό ασθενειών που προέρχονται από το stress που προκαλεί η διαφορά θερμοκρασίας.

Ο θερμοστάτης αποτελείται από μια διπλή μεταλλική ταινία που παίζει τον ρόλο του διακόπτη. Επεκτείνεται όταν η θερμοκρασία του ενυδρείου ανεβαίνει και συρρικνώνεται όταν η θερμοκρασία κατεβαίνει, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανοίγει ή να κλείνει το ηλεκτρικό κύκλωμα που δίνει εντολή στην σπείρα να θερμανθεί. Όταν το κύκλωμα κλείνει, τότε ανάβει το λαμπάκι του θερμοστάτη και αντίστοιχα στην αντίθετη περίπτωση σβήνει. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, δημιουργήθηκαν θερμοστάτες που αντικατέστησαν την μεταλλική ταινία με μικρο-κύκλωμα, έτσι όλα ελέγχονται ηλεκτρονικά και μειώθηκε κατά πολύ η πιθανότητα να φθαρεί, από την χρήση, η μεταλλική ταινία και να μείνει ο θερμοστάτης σε κάποια από τις δύο θέσεις, προκαλώντας ζημιά στο ενυδρείο.

Τα θερμαντικά σώματα χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: τα κρεμαστά (hang on), τα εξωτερικά (προσαρτημένα στο φίλτρο), τα εσωτερικά και τα βυθού.
Θα αναλύσουμε κάθε μια κατηγορία ξεχωριστά, αναφέροντας την χρησιμότητα, τα υπέρ και τα κατά που προσδίδει το κάθε είδος.

Κρεμαστά (Hang On)
Τα εξωτερικά θερμαντικά σώματα αποτελούνται από ένα στήριγμα στην μια πλευρά και από το θερμαντικό σώμα στην άλλη. Είναι μακράν τα φθηνότερα και πιο «μη ασφαλή» στην αγορά των ενυδρειακών προϊόντων.

Λόγω της κατασκευής τους είναι λιγότερο αποδοτικά από τα εσωτερικά, μιας και δεν είναι πλήρως καλυμμένα με νερό, έχοντας ως αποτέλεσμα μικρότερη επιφάνεια εξαγωγής θερμότητας. Επίσης πρέπει να είναι συνεχώς βυθισμένα στο νερό, σε περίπτωση που το θερμαντικό μέρος στεγνώσει, από την θερμότητα που παράγει θα σπάσει. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τις αλλαγές νερού και να ελέγχουμε τακτικά για πιθανή εξάτμιση του νερού.


Εξωτερικά
Τα τελευταία χρόνια πολλές εταιρείες κατασκευάζουν φίλτρα που, είτε έχουν ενσωματωμένο θερμαντικό σώμα, είτε έτοιμο να προσαρτηθεί σε μια από τις δύο σωλήνες του φίλτρου. Η τάση αυτή οφείλεται σε δύο παράγοντες. 1ον στην επιθυμία πολλών ενυδρειόφιλων να έχουν τον λιγότερο δυνατό εξοπλισμό μέσα στο ενυδρείο και 2ον για την προστασία ψαριών, όπως γατόψαρων από τραυματισμούς λόγω της θέρμανσης.
Η θερμαντική τους ικανότητα μειονεκτεί έναντι των εσωτερικών λόγω της μεγάλης ταχύτητας που περνάει το νερό μέσα από αυτόν. Είναι σαφώς καλύτεροι στην θέρμανση του ενυδρείου από τα εξωτερικά ή του βυθού. Επίσης είναι σαφώς ακριβότεροι από τους υπόλοιπους τύπους και λόγω της ειδικής κατασκευής τους περιορίζουν τον ενυδρειόφιλο στα λίτρα του ενυδρείου.


Εσωτερικά
Τα εσωτερικά θερμαντικά σώματα είναι τοποθετημένα εξ ολοκλήρου μέσα στον νερό. Συνήθως στηρίζονται από μία βάση με βεντούζες σε κάποια από τις πλευρές του ενυδρείου. Λόγω της θέσης τους έχουν την καλύτερη απόδοση, η οποία επιτυγχάνεται από την βέλτιστη διάχυση της θερμότητας. Οι εν λόγω θερμοστάτες αποδίδουν καλύτερα, όταν τοποθετούνται παράλληλα με τον βυθό. Επίσης είναι καλό κατά την αλλαγή του νερού να κλείνουμε τον θερμοστάτη, διότι η επαφή του θερμαντικού σώματος με τον αέρα μπορεί να προκαλέσει ζημιά.


Βυθού
Τα θερμαντικά σώματα βυθού είναι θερμαινόμενα καλώδια τα οποία τοποθετούνται κάτω από το υπόστρωμα, σε κυματοειδή μορφή καλύπτοντας όλον τον πυθμένα. Είναι μια αρκετά διαδεδομένη λύση στην Ευρώπη, ειδικά σε αυτούς που διατηρούν φυτεμένα ενυδρεία. Τα πλεονεκτήματα πολλά, όπως ο καλύτερος αερισμός των ριζών των φυτών, η ομοιόμορφη κατανομή της θερμότητας μέσα στον ενυδρείο και ασφαλώς λόγω της θέσης τους δεν κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι ότι για να τοποθετηθούν ή, εάν παρουσιάσουν βλάβη, χρειάζεται να ξεστηθεί όλο το ενυδρείο, επίσης δεν είναι ικανοί να στηρίξουν και να διατηρήσουν υψηλές θερμοκρασίες.


Πριν επιλέξουμε ποιος τύπος θερμαντικού σώματος είναι ο ιδανικός για το ενυδρείο μας, πρέπει να κάνουμε την ερώτηση: «Τελικά χρειάζεται να παρέχω θέρμανση στο ενυδρείο μου και, αν ναι, πόση ισχύ; (watt)» Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως τι ενυδρείο έχω; τι θερμοκρασία έχει ο χώρος που βρίσκεται το ενυδρείο; τι ψάρια διατηρώ;

Στην περίπτωση που έχουμε ένα θαλασσινό ενυδρείο σε έναν γενικά ζεστό χώρο, δεν υπάρχει λόγος τοποθέτησης θερμαντικού σώματος. Από την άλλη σε ένα ενυδρείο που διατηρεί δίσκους στον ίδιο χώρο, η εγκατάσταση ενός θερμοστάτη είναι επιτακτική. Ωστόσο εάν χρειασθεί να τοποθετήσουμε σε ένα θαλασσινό θερμοστάτη, θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, ότι το ενυδρείο μας έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι στο οποίο οι κοινοί θερμοστάτες που ο αισθητήρας είναι από ανοξείδωτο ατσάλι μετά από μερικό διάστημα τελικά θα διαβρωθεί. Σε μερικούς, ο μεταλλικός αισθητήρας δεν βρίσκεται πάνω στο θερμαντικό σώμα, σε ακόμα πιο εξειδικευμένα και ακριβά μοντέλα ο αισθητήρας είναι από τιτάνιο το οποίο και δεν διαβρώνεται.

Ο γενικός κανόνας επιλογής της ισχύς του θερμοστάτη είναι 1 watt ανά λίτρο, αυτό όμως έχει άμεση σχέση με την εξωτερική θερμοκρασία.
Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να επιλέξετε ανάλογα με την εξωτερική θερμοκρασία και τα λίτρα του ενυδρείου.

Λίτρα…………...……5οC……...……..10oC……...……..15oC (Διαφορά με εξωτ. Θερμοκρασία

25λτ………….……..25Watt………………50Watt……………....75Watt
50λτ………….……..50Watt………………75Watt……………....75Watt
75λτ……….….…….50Watt……………..75Watt………..…....150Watt
100λτ……….……..75Watt………………100Watt………...…..200Watt
150λτ……………..100Watt………..……150Watt……………..300Watt
200λτ……………..150Watt………………200Watt……………..200Watt
250λτ………….….200Watt………………250Watt……………..250Watt
300λτ………….….250Watt………………300Watt……………..300Watt

Σε μεγαλύτερα ενυδρεία θα χρειασθεί να τοποθετήσετε άνω του ενός θερμαντικού σώματος, τα οποία θα πρέπει να είναι ρυθμισμένα στην ίδια θερμοκρασία και να είναι τοποθετημένα στα δύο άκρα του ενυδρείου.

Εάν έχουμε επιλέξει εσωτερικό ή κρεμαστό θερμοστάτη, η ιδανική θέση για να τον τοποθετήσουμε είναι κοντά στην έξοδο του φίλτρου ή κοντά στην αεραντλία. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να έχουμε ακόμα καλύτερη διάχυση της θερμοκρασίας μέσα στο ενυδρείο.

Σε κάποιες περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η κάλυψη του θερμοστάτη με προφυλακτικό κάλυμμα, για να προστατέψουμε ψάρια, όπως τα γατόψαρα, από το να ακουμπήσουν το θερμαντικό σώμα, προκαλώντας τους σοβαρά εγκαύματα.

Κλείνοντας θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου ότι και οι πιο ακριβοί, εξειδικευμένοι, και πολλά υποσχόμενοι θερμοστάτες, μπορεί να παρουσιάσουν δυσλειτουργία. Γι αυτόν τον λόγο πρέπει να παρακολουθούμε τόσο την θερμοκρασία του ενυδρείου με την χρήση ενός θερμόμετρου, όσο και την λειτουργία του θερμοστάτη, μέσω της ενδεικτικής λυχνίας.