Προσαρμογή Των Ζωντανών Στο Ενυδρείο Μας

[Aquazone Team]

Προσαρμογή των ζωντανών στο ενυδρείο μας
του Μιχάλη Πλαδέλη

Εισαγωγή

Πολλοί ενυδρειόφιλοι συχνά ξοδεύουν αρκετές ώρες στο internet, ψάχνοντας πληροφορίες για κάποια συγκεκριμένα είδη τα οποία θέλουν να συντηρήσουν στο ενυδρείο τους. Συχνά επίσης, πηγαίνοντας σε κάποιο μαγαζί συναντάμε κάποιο είδος (ψάρι, ασπόνδυλο, κοράλι) το οποίο ερωτευόμαστε αμέσως, έτσι μια και δύο το παίρνουμε στη σακουλίτσα του και τρέχουμε στο σπίτι για να το βάλουμε στο ενυδρείο. Ξαφνικά όμως άνευ λόγου και αίτιας το ζωντανό πεθαίνει και εμείς απογοητευόμαστε καθώς δεν γνωρίζουμε το γιατί.

Θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι προτού αγοράσουμε κάποιο ζωντανό θα πρέπει να ζητήσουμε πληροφορίες από το μαγαζί σχετικά με το χρονικό διάστημα που έχει παραμείνει το είδος στο μαγαζί του και τις τυχόν θεραπείες που έχει υποβληθεί. Είναι αυτονόητο ότι δεν πρέπει να αγοράζουμε ζωντανά όταν προέρχονται από πολύ πρόσφατες εισαγωγές (1-2 ημέρες), καθώς θα είναι ιδιαίτερα στρεσαρισμένα από το ταξίδι και την αλλαγή περιβάλλοντος και προφανώς δεν θα έχουν προλάβει να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες προληπτικές αντιπαρασιτικές θεραπείες. Σε τέτοια περίπτωση μπορούμε απλά να ζητήσουμε από το μαγαζάτορα να μας το κρατήσει έως ότου είναι σε καλή κατάσταση για να το αποκτήσουμε. Σε διαφορετική περίπτωση, εάν βιαζόμαστε να αποκτήσουμε το ζωντανό θα πρέπει να το περάσουμε από κάποιο ενυδρείο-καραντίνα εφαρμόζοντας κάποιες μεθόδους με τις οποίες θα κάνουμε αποπαρασιτοποίηση προκειμένου να σιγουρευτούμε ότι είναι υγιές και σε καλή κατάσταση και να το μεταφέρουμε στο κυρίως ενυδρείο μας ακολουθώντας την ίδια διαδικασία προσαρμογής σε περίπτωση που οι συνθήκες στα δύο ενυδρεία διαφέρουν. Βεβαίως αυτή η διαδικασία απαιτεί μεγάλη εμπειρία και γνώση και μπορεί από κάποιους λανθασμένους χειρισμούς να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Η καραντίνα είναι καλό να χρησιμοποιείται σε όλες τις περιπτώσεις, ανεξάρτητα από το αν είναι πρόσφατη εισαγωγή ή παραλαβή, καθώς από αυτήν εξαρτάται η περαιτέρω πορεία του ενυδρείου που θα φιλοξενήσει το ζωντανό.

Το ενυδρείο-καραντίνα είναι συνήθως ένα μικρό ενυδρείο το οποίο όμως είναι πλήρως εξοπλισμένο (φίλτρο, θερμαντήρα, χαμηλό φωτισμό) και χρησιμοποιείται για κάθε νέο είδος που αποκτούμε προκειμένου να περάσει κάποιο ικανό χρονικό διάστημα συνήθως 2-3 εβδομάδων. Σε αυτό το διάστημα μπορούμε να σιγουρευτούμε για το ότι το νέο μας απόκτημα είναι υγιές και τρώει καλά και δεν αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα ασθενειών, παρασίτων στους υπόλοιπους κατοίκους στο ενυδρείο που θα μπει να συγκατοικήσει.

Προκειμένου να χαρούμε όσο το δυνατόν για περισσότερο χρονικό διάστημα το νέο μας ζωντανό και να μην απογοητευτούμε γρήγορα, θα πρέπει να ακολουθήσουμε μια απλή, αλλά πολύ σημαντική διαδικασία, την προσαρμογή. Ο λόγος που ακολουθούμε αυτή τη διαδικασία είναι προφανής: Οι συνθήκες διαβίωσης του εκάστοτε ζωντανού μέχρι την αγορά από εμάς, διαφέρουν τις περισσότερες φορές πολύ από τις συνθήκες που έχουμε στο ενυδρείο μας. Το ph, η σκληρότητα, η αλατότητα, η θερμοκρασία, είναι κάποιες σημαντικές παράμετροι οι οποίες έχουν μεγάλες διαφορές από ενυδρείο σε ενυδρείο. Διαφορές της τάξεως του 0,3-0,5 στο pH, ή άνω των 2-3 βαθμών στην σκληρότητα, ή στην περιεκτικότητα των νιτρικών αλάτων, σε επίπεδα που σε εμάς δεν φαίνονται τόσο σημαντικά, μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες στην υγεία των ζωντανών μας.

Κατά τους μήνες που έχουμε ακραίες θερμοκρασίες (χειμώνα, καλοκαίρι) καλό είναι τη σακούλα από το μαγαζί να την βάζουμε σε ένα φορητό ψυγειάκι μεταφοράς τροφίμων (χωρίς την παγοκύστη μέσα βέβαια) ή σε κάποια μικρή κούτα με φελιζόλ. Με αυτή την μέθοδο μπορούμε να αποφύγουμε τις μεγάλες διακυμάνσεις στη θερμοκρασία κατά την μεταφορά από το μαγαζί έως το σπίτι μας. Στο μαγαζί καλό θα είναι η σακούλα να γεμίζει με όσο το δυνατόν περισσότερο νερό και να παραμένει φουσκωμένη προκειμένου να υπάρχει αρκετό νερό με οξυγόνο κατά τη μεταφορά. Τονίζεται επίσης, ότι πρέπει να αποφεύγουμε άσκοπες καθυστερήσεις κατά την διαδικασία της μεταφοράς, ενώ η προσαρμογή θα πρέπει να έχει ξεκινήσει το αργότερο εντός 2 ωρών από την ώρα που θα μπει το ζωντανό στη σακούλα.

Επίσης είναι πολύ σημαντικό όταν πρόκειται για τα πρώτα μας ζωντανά να βεβαιωθούμε ότι το ενυδρείο μας έχει στρώσει καλά και το βιολογικό φίλτρο λειτουργεί κανονικά (NH3,4=0 NO2=0, NO3
Προτού προχωρήσουμε στην διαδικασία της προσαρμογής, προγραμματίζουμε την ώρα εισαγωγής του νέου ζωντανού στο ενυδρείο καθώς θα πρέπει να έχουμε σβήσει το φωτισμό και καλό θα ήταν να παραμείνει ολόκληρο το πρώτο βράδυ χωρίς φωτισμό προκειμένου να περιορίσουμε το όποιο πιθανό στρεσάρισμα. Αν δεν μπορεί να γίνει αυτό τότε θα πρέπει να είναι το ενυδρείο σκοτεινό για 4-5 ώρες περίπου και στη συνέχεια ο φωτισμός να ανάβει σταδιακά.

Σημαντικό είναι επίσης ότι πριν ξεκινήσουμε την διαδικασία της προσαρμογής, καλό θα είναι να ταΐσουμε τα υπόλοιπα ζωντανά του ενυδρείου μας (εφόσον υπάρχουν), καθώς ο καινούργιος κάτοικος είναι εξαιρετικά απίθανο να φάει από την πρώτη μέρα, οπότε ταΐζοντας μετά την εισαγωγή του το πιθανότερο είναι να μείνει η τροφή και να βρωμίζει το ενυδρείο. Το καλύτερο για τις πρώτες 24-48 ώρες να τον μην ταίζουμε καθόλου και να παρακολουθούμε πολύ διακριτικά τις κινήσεις και την συμπεριφορά του αποφεύγοντας απότομες κινήσεις στο ενυδρείο ή εργασίες συντήρησης. (αλλαγή νερού κλπ). Είναι προτιμότερο οι όποιες εργασίες συντήρησης να γίνονται την παραμονή της εισαγωγής νέου είδους στο ενυδρείο μας.

Καλό θα είναι μόλις ανοίξουμε τη σακούλα μεταφοράς, να πάρουμε κάποιες μετρήσεις από το περιεχόμενο της σακούλας για pΗ, σκληρότητα και αλατότητα, για να ξέρουμε περίπου που βαδίζουμε. Πάντα πρέπει χρησιμοποιούμε καθαρές σύριγγες και μπουκαλάκια και να καθαρίζονται πολύ καλά πριν και μετά από κάθε χρήση χρησιμοποιώντας τρεχούμενο, απιονισμένο ή νερό από αντίστροφη όσμωση ή ακόμα και να τα αποστειρώσουμε προκειμένου να θα καθαρίσουν πολύ καλά και να τα ξαναχρησιμοποιήσουμε. Σχετικά με τις μετρήσεις που θα κάνουμε, είναι προφανές ότι όσο περισσότερο διαφέρουν οι συνθήκες (παράμετροι) με αυτές του ενυδρείου μας, τόσος περισσότερος χρόνος θα χρειαστεί για την προσαρμογή. Η όλη διαδικασία παίρνει συνήθως μία ώρα να ολοκληρωθεί. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως πολλοί προτείνουν για κάθε 0,2 βαθμούς διαφοράς στο pH, μισή ώρα επιπλέον προσαρμογή, με ανώτατο όριο τις 2 ώρες.


Προσαρμογή με χρήση της σακούλας μεταφοράς

Καλό θα είναι τη σακούλα μεταφοράς του μαγαζιού να την βάλουμε μέσα σε μια άλλη καθαρή σακούλα για να αποφύγουμε τις τυχόν βρωμιές ή σκόνη που θα υπάρχουν πάνω στη σακούλα μεταφοράς. Αφού λοιπόν έχουμε κλείσει τα φώτα βάζουμε τη κλειστή σακούλα στην επιφάνεια του ενυδρείου μας για 15 περίπου λεπτά. Προσοχή: Δεν ανοίγουμε τη σακούλα αμέσως. Σιγά-σιγά η θερμοκρασία του νερού του ενυδρείου μας αρχίζει να μεταδίδεται στη σακούλα με το νέο μας ζωντανό. Αφού περάσει το πρώτο 15λεπτο ανοίγουμε τη σακούλα και προσθέτουμε ½ με ένα ποτήρι με νερό του ενυδρείου μας, κάθε 10-15 λεπτά. Συνεχίζουμε αυτή τη διαδικασία έως ότου, βάλουμε στη σακούλα 2-3 φορές το αρχικό περιεχόμενό της. Σε περίπτωση που βλέπουμε ότι στη σακούλα υπάρχει πολύ νερό και δεν θα χωρέσει 2-3 φορές επιπλέον, μπορούμε να αφαιρέσουμε ένα μέρος του προτού ξεκινήσουμε να προσθέτουμε νερό από το ενυδρείο. Μόλις το νερό φτάσει σε αυτήν την ποσότητα μέσα στη σακούλα, παίρνουμε το ζωντανό με προσοχή με μία απόχη και το βάζουμε στο ενυδρείο. Το νερό στη σακούλα το πετάμε.

Ορισμένοι αναπαραγωγείς και εξαγωγείς στις οδηγίες που δίνουν, προτείνουν ότι μόλις ανοίξουμε τη σακούλα πρέπει να βάλουμε αμέσως το ζωντανό στο ενυδρείο μαζί με το νερό της σακούλας. Αυτό γιατί το ζωντανό κατά τη διάρκεια της μεταφοράς έχει παράγει αρκετή αμμωνία και έχει αποβάλει διοξείδιο του άνθρακα (CO2) το οποίο για όσο διάστημα παραμένει στη σακούλα (πολλές φορές μερικές ημέρες), ρίχνει το pH και με δεδομένη την πτώση της θερμοκρασίας κατά τη μεταφορά η αμμωνία δεν είναι τόσο τοξική. Όταν αφήσουμε λοιπόν τη σακούλα να επιπλέει ανεβαίνει η θερμοκρασία, στη συνέχεια ανοίγοντας τη σακούλα το CO2 φεύγει, το pH ανεβαίνει απότομα και έτσι η αμμωνία γίνεται αρκετά τοξική. Για αυτό το λόγο τονίστηκε παραπάνω ότι η μεταφορά από το μαγαζί στο σπίτι θα πρέπει να γίνεται άμεσα, προκειμένου να περιοριστούν κατά το δυνατόν τα φαινόμενα που περιγράφονται παραπάνω..


Προσαρμογή με κουβά και σταγόνες

Μία λίγο διαφορετική μέθοδος προσαρμογής την οποία ακολουθούμε κυρίως στα ασπόνδυλα είναι η εξής: Η αρχική ιδέα παραμένει η ίδια δηλαδή η σακούλα θα πρέπει να παραμείνει στην επιφάνεια του νερού προκειμένου να εξισσοροπηθεί η θερμοκρασία για 15 περίπου λεπτά. Στη συνέχεια παίρνουμε έναν κουβά (αχρησιμοποίητο-πεντακάθαρο) όπου βάζουμε μέσα το περιεχόμενο της σακούλας (νερό και ζωντανά) και τον βάζουμε χαμηλότερα από το ενυδρείο. Στη συνέχεια βάζουμε ένα σωληνάκι (αεραντλίας) το οποίο στερεώνουμε στο ενυδρείο και φροντίζουμε να στάζει στον κουβά με ροή 2-5 σταγόνες το δευτερόλεπτο. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με κάποια βαλβίδα-ρυθμιστή ή στραγγαλιστή για το σωληνάκι.

Μόλις ο κουβάς γεμίσει με το διπλάσιο του αρχικού νερού, αδειάζουμε το μισό και συνεχίζουμε τη διαδικασία έως ότου διπλασιαστεί πάλι. Τότε είμαστε έτοιμοι να τα βάλουμε στο ενυδρείο με πολύ προσοχή. Ορισμένα είδη, κυρίως θαλασσινά, απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο για προσαρμογή καθώς είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα σε απότομες αλλαγές της αλατότητας.

Η παραπάνω μέθοδος χρησιμοποιείται και σε περίπτωση προσαρμογής ψαριών αλμυρού νερού καθώς πολλές φορές η διαφορά στο ph και στην αλατότητα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ψαριών. Η διάρκειά της προσδιορίζεται περίπου στις 2 ώρες.

Προσαρμογή με πλαστικό κουτί

Άλλος ένας τρόπος προσαρμογής είναι η χρήση ενός πλαστικού κουτιού (μπωλ–τάπερ-αχρησιμοποίητο) στο οποίο βάζουμε το νερό από τη σακούλα μεταφοράς και το νέο μας ζωντανό και το αφήνουμε να επιπλέει στην επιφάνεια, προσθέτοντας κάθε τόσο λίγο νερό από το ενυδρείο. Μία εναλλακτική ιδέα που εφαρμόζουν μερικοί, είναι σε αυτό το κουτί να κάνουμε μία τρύπα στο κέντρο τόσο μικρή ώστε να μη βουλιάζει αλλά και παράλληλα να γεμίζει σιγά-σιγά με νερό του ενυδρείου έτσι ώστε σε κάποιο ικανό χρονικό διάστημα οι συνθήκες μέσα στο κουτί-τάπερ να είναι πανομοιότητες με του ενυδρείου. Στη συνέχεια πιάνουμε το ψάρι με μια απόχη και το βάζουμε στο ενυδρείο. Το νερό του τάπερ το πετάμε. Εδώ χρειάζεται πολύ προσοχή, καθώς το ψάρι το οποίο είναι πολύ πιθανό να έχει στρεσαριστεί αρκετά, μπορεί να αποφασίσει να πηδήξει έξω οπότε και είναι καλό να το έχουμε καλυμμένο.

Παρασιτοκτόνες ενέργειες

Συχνά ακούμε για το μπάνιο σε αλατόνερο σε αναλογία 0,3% για 3-15 λεπτά ή σε διάλυμα αλατόνερου χαμηλότερης αλατότητας όταν έχουμε να κάνουμε με καινούργια ψάρια θαλασσινού νερού προκειμένου να απομακρύνουμε όσο το δυνατό διάφορα εξωπαράσιτα τα οποία κουβαλάνε τα νέα ψάρια μας. Η όλη διαδικασία εξαρτάται από το κατά πόσο το είδος που πρόκειται να υποβληθεί σε τέτοια διαδικασία αντέχει την χορήγηση αλατιού και σε ποιες ποσότητες ή αντίστοιχα την υποαλατότητα.

Ακόμα υπάρχει η μέθοδος για μπάνιο λίγων δευτερολέπτων σε διάλυμα φορμόλης (1:100) μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται σε ιχθυοκαλλιέργειες καθώς έχει παρασιτοκτόνο δράση, όμως η αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου στα τροπικά είδη τα οποία μας ενδιαφέρουν ελέγχεται και η χρήση του είναι αμφιλεγόμενη.

Ορισμένοι χομπίστες στη συνέχεια ρίχνουν κάποιο υγρό anti-stress ή melafix ή προκειμένου να αντιμετωπίσουν το στρες της μεταφοράς ή και πιθανούς τραυματισμούς από τις απόχες. Πριν την χρήση κάποιου προϊόντος όπως το melafix, θα πρέπει να αφαιρούμε τον άνθρακα (εάν έχουμε) από το φίλτρο.

Μία περίπτωση που πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας είναι το πολύωρα ταξίδια, κάτι που έχει τύχει σε αρκετούς από εμάς, ενώ βρισκόμαστε σε κάποια άλλη πόλη ή σε κάποια άλλη χώρα της Ευρώπης. Είναι σημαντικό να τονίσουμε στο κατάστημα όπου θα αγοράσουμε τα ψάρια την πολύωρη καθυστέρηση έτσι ώστε να φροντίσει ανάλογα με τροφοδοσία επιπλέον οξυγόνου είτε σε μορφή κάψουλας είτε με διοχέτευση από ειδική μπουκάλα οξυγόνου στην σακούλα όπου έχουμε το ψάρι.
Στην συνέχεια θα πρέπει να μεριμνήσουμε για την θερμοκρασία. Σε κάποιες χώρες τις Ευρώπης υπάρχουν ειδικά μαξιλαράκια όπου μετά την τοποθέτησή τους στην τσάντα όπου θα έχουμε την σακούλα με το ψάρι-ψαριά αρχίζει να φουσκώνει τραβώντας υγρασία και με αυτόν τον τρόπο σταθεροποιεί την θερμοκρασία μέσα στην τσάντα.

Προσοχή η τσάντα όπου θα έχουμε το ψάρι κατά το ταξίδι θα πρέπει να είναι δίπλα μας και όχι να πάει με τις αποσκευές αν ταξιδεύουμε με αεροπλάνο ή πλοίο.
Όταν αισίως φτάσουμε στον προορισμό μας όπως καταλαβαίνετε τα ζωντανά μας θα είναι αρκετά ταλαιπωρημένα.

Επιβάλλεται η έλλειψη φωτός στον χώρο που κάνουμε την προσαρμογή και σίγουρα στο ενυδρείο. Λόγω του ότι τα είδη έχουν περάσει αρκετές ώρες δεν θα έχουμε την πολυτέλεια του άπειρου χρόνου για την προσαρμογή. Με αργά βήματα κάνοντας στην αρχή μικρή προσθήκη νερού από το ενυδρείο όπου θα βάλουμε το ψάρι συνεχώς επιταχύνουμε την διαδικασία έτσι ώστε μέσα σε 1-1,5 ώρα maximum το ψάρι να έχει μπει στο νέο του σπιτικό.

Η διαδικασία της προσαρμογής είναι από τις σημαντικότερες για την υγεία των ζωντανών στο ενυδρείο μας και θα πρέπει να την ακολουθούμε πιστά κάθε φορά που προσθέτουμε ένα νέο είδος.

Είναι πολύ σημαντικό να ακολουθούμε τα παραπάνω βήματα χωρίς βιασύνη προκειμένου να μην έχουμε ξαφνικές απώλειες για άγνωστους και χωρίς προφανείς αιτίες λόγους.